Arnhemse routekaart biedt ondernemers perspectief
Arnhem is een van de gemeenten die de routekaart SEB eind 2023 op ambitieniveau ondertekende. En de gemeente pakt door. Sinds 1 januari 2025 is voor alle nieuwe projecten de Arnhemse Routekaart actief. Daarbij gaat het om GWW-projecten die het cluster openbare ruimte aanbesteedt, maar ook bij onderhandse aanbestedingen wordt schoon materieel uitgevraagd. “Door het uit te vragen willen wij gaan samenwerken, waardoor wij onszelf en de opdrachtnemer de ruimte geven om te innoveren en investeren”, licht Sil Polman van de gemeente Arnhem toe.
De Arnhemse Routekaart is op een aantal punten ambitieuzer dan het basisniveau SEB. Sil: “Materieel tot 37kW vragen we sinds 1 januari emissievrij uit. Daarmee gaan we een stap verder dan de landelijke routekaart, maar ik heb er alle vertrouwen in dat dit haalbaar is. Onze routekaart is namelijk in samenspraak met onze preferente aannemers tot stand gekomen.” In 2023 organiseerde Arnhem marktdialogen en de schets van de routekaart is vervolgens voorgelegd aan aannemers die konden aangeven wat (on)haalbaar was. Daarnaast zegt hij dat het voor het college van burgemeester en wethouders belangrijk was dat ook regionale partijen betrokken werden. “We spraken we met landelijke aannemers, maar ook het MKB en kleine aannemers. Met onderaannemers onderhielden we echter informeel contact, omdat zij geen contractpartij zijn in de aanbestedingen. Die aanpak leidde tot een aantal wijzigingen. Zo zijn er een paar uitzonderingen benoemd in de klasse tot 37kW. Neem bijvoorbeeld landbouwtrekkers en trilplaten met slagkracht groter dan 6 ton; dit materieel is nog niet emissieloos leverbaar en het zou onrealistisch zijn om dat uit te vragen.”
Beleid
In november 2024 is de routekaart voorgelegd aan het college van b&w en inmiddels is het beleid. “Het grote verschil met het convenant is, is dat het convenant vrijblijvend is.” Arnhem tekende namelijk voor het ambitieuze niveau van het SEB-convenant dat alleen een inspanningsverplichting kent. “Maar ook voor het basisniveau SEB waar wel een resultaatverplichting van kracht is geldt: je kunt nergens op afgerekend worden”, vult Sil aan. Arnhem wil echter meters maken. De gemeente wordt omringd door Natura 2000-gebeiden en klimaat, het tegengaan van hittestress en vergroening staan hoog op de gemeentelijke agenda. “Voor ons was een verdere uitwerking van de routekaart daarom een logisch stap om de ambities te vertalen.”
Onderhandse aanbestedingen
De Arnhemse Routekaart gaat echter niet alleen op voor openbare aanbestedingen, ook bij onderhandse aanbestedingen wordt duurzaam draaien verwacht. Maar wel op een haalbare wijze. Arnhem selecteert aannemers van de preferente lijst, maar eerst wordt er een marktverkenning gehouden. “We geven aan welk project op stapel staat en vragen de aannemers of ze hiervoor ZE-materieel beschikbaar hebben. Daarnaast geven we hen ook de tijd om onderaannemers of verhuurbedrijven te benaderen zodat ze emissieloze machines kunnen inhuren. Deze stap zetten we heel bewust, omdat we weten dat ZE-machines beperkt beschikbaar zijn.” Daarnaast kent Arnhem voor bij emissieloze projecten een herzieningsclausule. “Als we na aanbesteding zien dat een project zien meer inzet van emissieloos materieel mogelijk is, dan zullen we met de aannemer opnieuw afwegingen maken.” Dat mes snijdt aan twee kanten. Óf er komt een ZE-materieelstuk beschikbaar welke nog onbekend was tijdens de uitvraag. Maar het kan ook zijn dat een specifieke machine niet op tijd beschikbaar is. “We lopen niet met een bonnenboekje rond”, verduidelijkt Sil. “Als de aannemer aantoont dat hij alle inspanningen heeft geleverd, dan kijken we samen hoe en of we dat kunnen oplossen binnen de planning.”
Wat daarnaast opvalt is dat Arnhem niet alleen oog heeft voor elektrische machines, maar de gemeente tevens keek naar de diesels. Zo is vanaf 2025 voor middelzwaar (56-130kW) en zwaar (130-560kW) materieel Stage IV met roetfilter de norm. “Dat is mede veranderd door de input vanuit de markt. Ondernemers gaven aan het realistisch is om schone diesels uit te vragen.”